کارشکنی در استخراج نفت آذربایجان / آقای جهانگیری! کلنگ ۱۸ سال پیش هنوز روهواست

 در حالی که شهروندان سراب مسرور از وعده‌های صنعتی‌سازی منطقه در سفر آیت‌الله هاشمی در کسوت رئیس‌جمهور به سراب بودند اما اینک بسیاری از آن افراد شادمان در زیر خروارها خاک آرمیده‌اند بدون آنکه شاهد حصول این وعده‌ها باشند.

وعده‌ای که در سراب به سراب تبدیل شد

در شهریور ماه ۱۳۸۲ شو تبلیغاتی گسترده‌ای در سراب شکل گرفت، طرفداران نماینده وقت سر از پا نمی‌شناختند که طرح بزرگ نفلین سینیت در سراب اجرایی خواهد شد،کلنگ این طرح با شتاب در زمینی در منطقه دوزدوزان به زمین زده شد، جهانگیری وزیر وقت صنعت و جبارزاده به عنوان نماینده تبریز با حضور در مراسم توسعه و خداحافظی با فقر و عقب‌ماندگی با شهروندان سراب در شادی و ذوق سهیم شدند.

اما بعد از مدتی این طرح دچار فراز و نشیب شد تا زمانی که با تلاش نماینده وقت مشکل اصلی طرح نامناسب بودن زمین عنوان شد، اهالی بهرمان، شادمان و با شوق فراوان زمین‌های خود را با قیمت نازلی در اختیار طرح قرار دادند، برخی شهروندان و حامیان نماینده با برگزاری مراسمی خاص گاو بزرگی را در وسط شهر به نشانه قدردانی قربانی کردند و بار دیگر امید مردم فزونی گرفت.

حصارکشی زمین‌ها و احداث ساختمان اداری با هزینه چند صد میلیونی آن زمان مردم را امیدوار کرد و حتی برخی مسوولان مردم را به فراگیری زبان انگلیسی توصیه می‌کردند، چرا که سخن از احداث شهرک ۵ هزار نفری می‌رفت که قرار بود بیشتر ساکنان آن را مهندسان و خانواده‌های آنها از خارج کشور تشکیل می‌دادند.

انعقاد قرارداد نهایی با شرکت nfc چین با مشارکت شرکت وامی روسیه و جهاد نصر و انتشار خبر آن موجی از شادی را در سراب ایجاد کرد.

کوتاه سخن اینکه این طرح فقط در دیوارکشی، حصاربندی و احداث چند ساختمان اداری و البته استخدام تعدادی برای طرح خلاصه شد. هر چند بسترسازی اعم از برق، گاز و آب پیشرفت خوبی نشان داد اما هرگز طرح اصلی شروع نشد و دربند کاغذ گرفتار آمد.

تحریم‌های بین‌المللی، هزینه‌بری، نداشتن فناوری و دانش استخراج بومی از جمله دلایل تاخیر در مقاطع مختلف اعلام شدند اما نه  دولت اصلاحات، نه دولت آقای احمدی‌نژاد و نه کلید مشکل‌گشای آقای روحانی، هیچ‌کدام نتوانستند قفل این طرح را بگشایند. تا اینکه شرکت اتوتک آلمانی فنلاندی با ارزش ۹ میلیون یورو مامور طراحی و مطالعه دانش پایه شد، اما بعدها گفته شد این شرکت نیز بر هزینه‌بری طرح تاکید کرده بود.

آلومینا به عنوان مهم‌ترین ماده اولیه تولید شمش آلومینیوم به کار گرفته می‌شود

هم اکنون شمار کمی از کشورهای جهان از جمله روسیه، پودر آلومینا را از نفلین سینیت تولید می‌کنند. این در حالی است که بیش از ۹۰ درصد کشورهای تولیدکننده آلومینیوم، برای تولید آلومینا از ماده معدنی بوکسیت استفاده می‌کنند، اما به سبب ساختار زمین‌شناسی ایران و کمبود بوکسیت، بهره‌گیری از نفلین سینیت پیش رو قرار گرفته است.

فرآیند تولید آلومینا از نفلین سینیت به گونه‌ای است که هیچ‌گونه دورریزی وارد محیط‌زیست نمی‌شود، زیرا باطله‌ها یا محصولات فرعی آن، تغذیه‌کننده صنایعی مانند سیمان و کربنات هستند.

در کشورهاى صنعتى غرب تولید آلومینا از بوکسیت بوده و آن هم در دست انحصارات بزرگ است.مطالعات اولیه، ذخایر عظیمى از نفلین سینیت در آذربایجان را (نفلین سینیت بزگوش در جنوب سراب، نفلین سینیت رزگاه در شمال سراب و نفلین سینیت کلیبر در جنوب کلیبر) تائید کرد.

این طرح در شهرستان سراب آذربایجان شرقی واقع شده است. آلومینا ماده اصلی تولید شمش آلومینیوم است که در ایران برای نخستین بار از سنگ معدنی نفلین سینیت استحصال خواهد شد.

دست‌های پشت پرده‌ای در کشور مانع اجرای نفلین سینیت سراب

کارخانه تولید آلومینا از نفلین‌سینیت ظرفیت اشتغال‌زایی بالای ۱۰ هزار نفر را دارد. سالانه ۳٫۵ میلیارد تن آلومینا وارد کشور می‌شود که مشمول تحریم است و از این رو تولید آن در داخل کشور بسیار ضروری است.

محمدرضا پورمحمدی استاندار آذربایجان‌شرقی گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبریز با اشاره به سخنان مسوولان مبنی بر دست‌های پنهان و پشت پرده‌ای که مانع اجرایی شدن پروژه نفلین سینیت سراب می ‌شود، گفت: برای خود ما هم سوال است که چرا پروژه‌ای که تمام مراحل را طی کرده و با دستور رئیس جمهور عملیات اجرائی آن شروع شده فقط با تغییر جزئی در شکل تولید باید به صفر برسد. این پروژه قبلا با ظرفیت تولید ۲۰۰ هزار تن مصوبه دولت را گرفته بود و حالا که به سه بخش ۷۰ هزار تنی فازبندی شده ماجرا طوری مطرح می‌شود که گویی می‌خواهیم از صفر شروع کنیم.

پورمحمدی با اشاره به وضع تحریم‌ها علیه کشورمان، گفت: سالانه ۳٫۵ میلیارد تن آلومینا وارد کشور می‌شود که مشمول تحریم است و از این رو تولید آن در داخل کشور بسیار ضروری است.

مانع زدایی و پشتیبانی از نفت آذربایجان / دولت مانع اصلی اجرای طرح

مقام معظم رهبری امسال را سال تولید و پشتیبانی و مانع‌زدایی از چرخه تولید نام نهادند.

شهروندان سرابی امیدوارند تا مسوولان عالی کشور به‌خصوص ساکنان وزارت صمت مانع ۲۵ ساله بر سر راه تولید پودر آلومینا را بردارند و زمینه اشتغال‌زایی و چرخش چرخ‌های اقتصادی  منطقه را با احیای روند اجرایی کارخانه آلومینای سراب بردارند.

یوسف داوودی نماینده مردم سراب در مجلس و  رئیس مجمع نمایندگان استان آذربایجان‌شرقی در این رابطه تاکید کرد که این طرح عظیم اقتصادی پشتیبانی کامل نمایندگان مجلس و مسوولان عالی استان و شهرستان را دارد و اکنون مانع اساسی عدم ابلاغ قرارداد نهایی اجرای طرح از سوی دولت است که در صورت ابلاغ قرارگاه خاتم به عنوان مجری طرح وارد عمل شده و فاز اجرایی را شروع خواهد کرد.

وی، بار دیگر بر به صرفه بودن و اقتصادی بودن پروژه نفلین سینیت سراب پای فشرد و یادآور شد: در سفری که چندی قبل به روسیه داشتم از نزدیک شاهد تولید آلومینا از نفلین در چندین کارخانه روسیه بودم و این طرح صرفه‌جویی ارزی را از کاهش روند واردات بوکسیت به دنبال خواهد داشت و زمینه اشتغال‌زایی را فراهم خواهد ساخت.

به نظر می‌رسد که جدییت و اهتمام در این زمینه محک خوبی برای مسوولان خواهد بود که تا چه اندازه در صدد عملی ساختن فرامین و رهنمودهای مقام معظم رهبری هستند.

نفلین سینیت در حصار وعده‌های توخالی گرفتار آمده است

حجت‌الاسلام علی‌اکبر اکرمی با اشاره به بلاتکلیفی و معطل ماندن پروژه نفلین سینیت سراب، اظهار داشت: بارها و در دوره‌های مختلف وعده‌های رنگارنگی در مورد نفلین سینیت داده شده و هرازگاهی امید به احیای مجدد این طرح ایجاد می‌شود، اما متاسفانه اکنون سال‌هاست که این پروژه در حصار وعده‌های توخالی گرفتار آمده است.

طرح تولید آلومینا از نفلین سینیت سراب

عدم اطمینان به معادلات جهانی با عنایت به مباحث تحریم و نگاه ابر‌قدرت‌ها بر مراودات اقتصاد جهانی و همچنین بحث اشتغال‌زایی و سرمایه‌گذاری در کشور و داشتن استقلال تولیدی با استفاده از ذخایر داخلی، مطالعه و رویکرد تصمیم‌سازان عرصه صنعت و معدن کشور را بر آن داشت به‌دلیل کمی میزان ذخایر بوکیست در کشور، به فکر ماده معدنی مناسب برای جایگزینی باشند.

اجرای طرح فرآوری آلومینا از نفلین سینیت با توجه به منابع عظیم آن در آذربایجان به یک خواست همگانی تبدیل شده است. از آنجایی که این پروژه به نفت آذربایجان یاد می‌شود، می‌تواند در توسعه اقتصادی منطقه نقش به‌سزایی داشته باشد

نفلین ‌سینیت به علت ارزش فوق‌العاده‌اى که در صنعت دارد (صنایع آلومینیوم، شیشه و سرامیک پلاستیک و کائوچو، تهیه پشم و شیشه معدنى، کود شیمیایى و …) در اکثر کشورهاى دنیا مورد توجه فراوان قرار گرفته است.

سنگ مزبور از یک طرف در کشورهایى که فاقد ذخایر غنى از بوکسیت هستند، (روسیه، کره شمالى و …) به عنوان منبعى مهم برای تولید آلومینا بوده و از طرف دیگر در کشورهایى که از لحاظ منابع بوکسیت غنى بوده و یا بوکسیت ارزان در دسترس دارند، (کشورهاى غربى، آمریکا، کانادا) به دلیل فراوانى مقدار آلکالى در صنایع شیشه و سرامیک کاربرد فراوان دارد.

براساس این گزارش، با راه‌اندازی کارخانه نفلین سینیت ۷۰ هزار تن آلومینا به همراه محصولات جانبی مورد نیاز کشور تامین و در فازهای بعدی به ترتیب به ۲۰۰ هزار تن و ۵۰۰ هزار تن در سال افزایش پیدا خواهد کرد.

با اجرای این طرح اشتغال مستقیم ۲ هزار نفر و غیرمستقیم ۱۰ هزار نفر پیش‌بینی می‌شود که با احداث کارخانه سیمان این میزان افزایش پیدا خواهد کرد.

بی‌شک با اجرای این طرح شاهد تحول چشمگیر اقتصادی در منطقه خواهیم بود و به نظر می‌رسد با توجه به نقش استراتژیک فلز آلومینیوم و تولید پودر آلومینا در آذربایجان که ماده اولیه آلومینیوم است، خودکفایی فلز استراتژیک آلومینیوم به‌زودی در کشور محقق شده و منطقه آذربایجان به عنوان قطب صنعت آلومینیوم کشور در آینده مطرح شود.

گزارش فارس حاکی است، به نظر می‌رسد که اراده‌ای برای اجرایی شدن این طرح وجود ندارد و شهروندان سرابی امید دارند تا به‌طور شفاف مسائل به آنها گفته شود اگر این طرح فاقد صرفه اقتصادی است هرچه سریع‌تر پایان کار آن صادر شود نه اینکه عده‌ای در این طرح آمد و رفت کنند حقوق و هزینه‌هایی از بیت‌المال پرداخت شود؛ بهتر است بازی مار و پله این طرح بدون فتح خانه نهایی پایان یابد.

اجرای طرح فرآوری آلومینا از نفلین سینیت با توجه به منابع عظیم آن در آذربایجان به یک خواست همگانی تبدیل شده است. از آنجایی که این پروژه به نفت آذربایجان یاد می‌شود، می‌تواند در توسعه اقتصادی منطقه نقش به‌سزایی داشته باشد.